Zabieg wykonania endoprotezy kolana jest dla wielu osób ostatecznością, którą wybiera się dopiero wtedy, kiedy inne metody leczenia zawiodą. Z drugiej jednak strony może też być najprostszym sposobem na odzyskanie sprawności ruchowej i życie bez bólu. Sam zabieg nie należy do najbardziej skomplikowanych, ale rehabilitacja pooperacyjna i powrót do sprawności mogą być długie i uciążliwe. Co warto wiedzieć na ten temat?
Czym jest endoproteza kolana?
Endoproteza kolana jest rodzajem implantu, który zastępuje całość lub tylko część stawu kolanowego, w zależności od potrzeb. Endoprotezy stosuje się w sytuacjach, w których staw kolanowy i tworzące go struktury zniszczone są przez zmiany zwyrodnieniowe spowodowane przez różne choroby, albo kiedy zniszczenie spowodowane jest przez poważny uraz. Protezę wykonuje się w czasie endoprotezoplastyki, która jest zabiegiem polegającym na zastąpieniu zniszczonych obszarów stawu kolanowego odpowiednio dobranym materiałem. Endoprotezy stosuje się w celu przywrócenia sprawności stawu kolanowego. Zmiany zwyrodnieniowe i urazy mogą spowodować, że kolano przestaje spełniać swoją funkcję, tym samym zmniejszając możliwości motoryczne pacjenta. Zastosowanie endoprotezy pomaga ustabilizować staw kolanowy i przywrócić jego funkcjonalność. Endoprotezy wykonuje się z różnych materiałów. Współcześnie stosuje się przede wszystkim endoprotezy kolanowe wykonane z nowoczesnych tworzyw sztucznych i stopów metali.
Jakie zadania spełnia endoproteza kolana?
Najważniejszą funkcją endoprotezy jest przywrócenie funkcjonalności zmienionego przez chorobę albo uraz stawu kolanowego. Zmiany zwyrodnieniowe w kolanie prowadzą najczęściej do zmniejszenia możliwości motorycznych pacjenta. Zmiany w motoryce ruchu przekładają się z kolei na nadmierne obciążenie drugiego kolana i innych, okolicznych stawów. W konsekwencji może to prowadzić do dalszych zwyrodnień i jeszcze większych problemów z poruszaniem się. Zniszczenie stawu kolanowego jest też przyczyną silnego bólu, który z czasem może nawet utrzymywać się stale i nasilać w czasie chodzenia. Endoprotezoplastyka jest sposobem na zmniejszenie bólu i zwiększenie jakości życia pacjenta.
Jak wygląda zabieg endoprotezoplastyki?
Zabieg trwa zazwyczaj około dwóch godzin i wykonywany jest w znieczuleniu całkowitym albo rdzeniowym. Kolano otwierane jest od przodu, po czym usuwa się zmienione części stawu. Następnie usunięta tkanka zostaje zastąpiona implantami. W niektórych przypadkach operacja przeprowadzana jest dwuetapowo, z zastosowaniem stawu próbnego, który pozwala na właściwe dopasowanie implantu docelowego. Wybór odpowiedniej metody zależny jest od charakteru zmian w operowanym kolanie. W czasie zabiegu wymieniany może być cały staw, z częścią kości udowej, piszczelowej i rzepką. W niektórych przypadkach wymienia się tylko jego część. Proteza do kości może być mocowana bezpośrednio albo przy pomocy specjalnego cementu.
Kiedy wykonuje się endoprotezę kolana?
Endoproteza kolanowa wykonywana jest najczęściej jako leczenie ostatniego rzutu, kiedy inne metody zawiodą, albo nie dają zadowalających efektów. Przed wykonaniem endoprotezoplastyki stosuje się leczenie farmakologiczne, mniej inwazyjne zabiegi chirurgiczne i rehabilitację zwiększającą możliwości ruchowe i zmniejszającą ból. Decyzja o operacji podjęta może być przez lekarza na różnym etapie leczenie i zależna jest od wielu czynników. Warto przy tym pamiętać, że zabieg może być skutecznym sposobem na zwiększenie jakości życia pacjenta, ale również niesie ze sobą pewne ryzyko. Powinien być więc wykonany wtedy, kiedy inne metody zostały już faktycznie wypróbowane, ale na tyle wcześnie, by oszczędzić choremu niepotrzebnego bólu i zmniejszyć ryzyko związane z wiekiem.
Czy wykonanie endoprotezy kolana jest bezpieczne?
Endoprotezoplastyka jest zabiegiem mocno inwazyjnym, który wymaga sporej interwencji w strukturę wielu elementów narządów ruchu. Wiąże się więc z możliwością wystąpienia powikłań charakterystycznych dla tego typu operacji. Najpoważniejsze z nich to zakrzepica żył głębokich, reakcje alergiczne na materiał, z którego wykonano protezę albo cement służący do jej mocowania i możliwość uszkodzenia w czasie operacji zdrowych partii kolana. Należy też pamiętać, że mimo tego, że operacje tego rodzaju wykonywane są już od dawna i medycyna dysponuje sporą wiedzą na ten temat, to w dalszym ciągu istnieje ryzyko, że zabieg będzie nieudany i nie przyniesie poprawy zdrowia.
Jak wygląda rehabilitacja pooperacyjna?
Rehabilitacja zaczyna się już w pierwszych dniach po operacji. Początkowe zabiegi nakierowane są na wzmocnienie mięśni i zabezpieczenie pacjenta przed potencjalnymi negatywnymi skutkami samego zabiegu. Następnie przystępuje się do właściwej rehabilitacji, której celem jest przywrócenie sprawności, a także zmiana negatywnych nawyków ruchowych, które często wytwarzają pacjenci ze zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie stawów. Jeżeli operacja przebiegnie pomyślnie i nie rozwiną się żadne komplikacje, to po trzech miesiącach regularnej fizjoterapii rehabilitacyjnej pacjent może wrócić do pełnej sprawności motorycznej.
